Buitenboel
Wij profileren een werkwijze dat – als basis – spelenderwijs aansluit op natuureducatie.
Dit houdt in dat onze inrichting en ons gebruik van de buitenboel méér biedt dan alleen een verharde, met klinkers bestrate buitenruimte.
In een natuurlijke omgeving bieden wij een speel-, leer- en ontdekomgeving op het speelplein, in de speelschuur, in de klim- en klautertuin, in de moestuin, in de boomgaard, in de dierenverblijven én in de nabije omgeving.
Om de Kinderen speelplezier te bieden met rijdende materialen (driewieler, fiets, step, kruiwagen o.i.d.) zijn er – op dat moment – geen overbodige belemmeringen op het speelplein aanwezig (zoals watertafel, stoeltjes, picknickbankjes o.i.d.). Deze worden dan tijdelijk opgeborgen in de speelschuur, zodat er voldoende ruimte wordt gecreëerd om veilig speelplezier te ervaren.
Als het weer het toelaat wordt eveneens de zandbak ‘geopend’ (afsluitnet verwijderd), zodat de Kinderen zelf de keuze kunnen maken waar en met wat ze willen gaan spelen.
Op warme(re) dagen worden ook diverse opblaasbadjes en/of de watertafel geplaatst, zodat de Kinderen – behalve speelplezier in de zandbak – ook lekker kunnen spetteren en kliederen met water.
Kokkerellen en de afwas doen in het speelkeukentje, behoort eveneens tot de mogelijkheden.
Op het speelplein worden jaarlijks ook diverse kleine gewassen ‘verbouwd’ in de aanwezige plantenbakken (voornamelijk tuinkruiden zoals Thijm, Peterselie, Rozemarijn, Bieslook o.i.d.).
Deze worden geoogst voor de Culinaire Maanden in juli en augustus, waarin wij menu’s serveren die uit de geoogste ingrediënten bestaan.
De Kinderen helpen met het zaaien, (ver)planten, verzorgen, oogsten en het wassen van de groenten en kruiden.
In twee ‘torens’ groeien jaarlijks aardbeien en aardappelen, waarbij de bloei en de oogst interessante en educatieve onderwerpen zijn.
Nadere informatie over Speelplein is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
Een losstaande schuur (achter de boerderij en grenzend aan de buitenspeelplaats) is in de lengte gesplitst en biedt aan de linkerzijde een privé ruimte en aan de rechterzijde een speelschuur.
De speelschuur biedt een overdekte accommodatie en is voorzien van een rubberen tegelvloer waar de Kinderen lekker kunnen ravotten en zich kunnen uitleven als het (te hard) regent en/of te guur is om buiten te vertoeven.
Op kindhoogte is op de wand ‘het jaar rond in seizoenen’ weergegeven, waarbij de illustraties kenmerkend en herkenbaar kunnen zijn voor de Kinderen.
Bij iedere illustratie hoort een versje dat in zwarte schoolletters speels is opgetekend.
Nadere informatie over Speelschuur is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
In de Scandinavische landen is het al heel lang gebruikelijk dat Kinderen buiten slapen.
Ook in het noorden van Nederland sliepen de Kinderen al in het begin van de vorige eeuw vaak buiten.
In Finland stamt het buiten slapen zelfs al uit 1920.
In 2008 is er in Finland een onderzoek gedaan naar de ervaringen van Ouders met het buiten slapen van hun Kinderen in de frisse lucht. In totaal hebben 116 Ouders – van Kinderen onder de twee jaar – meegedaan aan het onderzoek.
De resultaten van dit onderzoek gaven aan dat de buitenslaper:
• beter en langer slaapt (uitgeruster is);
• ook beter ’s nachts slaapt;
• fitter en vrolijker is (opgewekter wakker);
• een betere eetlust heeft;
• meer weerstand opbouwt door een grotere opname van vitamine D;
• dat vaak verkouden is of last heeft van luchtweginfecties en/of allergieën hierbij gebaat is.
Hoewel de mogelijke effecten niet berusten op een zeer uitgebreid onderzoek, noemen echter verscheidene culturen – die het buiten slapen al sinds decennia toepassen – dezelfde voordelen.
In navolging van vele positieve berichtgevingen over buiten slapen én de suggestie en aanreiking van Ouders – in ons tevredenheidsonderzoek van 2016 – zijn wij (in april 2019) de mogelijkheid gaan aanbieden om Kinderen (tot 90 cm lengte) in een buitenhuisje te laten slapen.
Nadere informatie over Buiten-slaapruimte is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
De Klim- en Klautertuin is gerealiseerd in de privé-accommodatie van de Houders en valt als zodanig níet onder de officiële accommodatie van ‘t Potdeksel. Uitsluitend met toestemming van de Ouders mag/kan het Kind hier gebruik van maken.
Deze buitenruimte is vooral bedoeld om speelplezier te verschaffen en daarnaast wordt de ontwikkeling voor – met name – de motorische vaardigheden bevorderd.
De Klim- en Klautertuin is geheel omringd door veilig hekwerk, waaraan niet alleen de doornloze braam groeit en bloeit, maar ook diverse leibomen (pruim, appel, peer en abrikoos) waarvan de bloesem in het voorjaar is te bewonderen en jaarlijks de vruchten worden geoogst.
Behalve het verzamelen van houtsnippers in de kinderkruiwagens, kan er ook volop gespeeld worden met takken en plakken hout van verschillende afmetingen.
In de zomer is het een heerlijk schaduwrijk plekje om op de kinder-picknickbankjes te lunchen, een verfrissend glaasje water of limonade te drinken óf een ijsje te eten. In de nazomer zijn aan het hekwerk de sappige vruchten rijp om te plukken. Na het wassen eten we ze zó op of verwerken deze in koekjes, cake of in zelfgemaakt ijs.
In het najaar staan er overal tussen de houtsnippers volop ‘kabouterdorpjes’ waar soms zelfs eikels en kastanjes zijn te zoeken (die de kabouters hebben verloren…).
In de winter kunnen we de natuur dan eindelijk ‘in slaap’ zien en hopen we een sneeuwpop en sneeuwballen te kunnen maken, maar nóg leuker kan waarschijnlijk het sleeën zijn (ook op het bestrate speelplein).
Nadere informatie over Klim- en Klautertuin is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
Onze moestuin met diverse bedden valt net als de Klim- en Klautertuin onder de privé-accommodatie.
De moestuin is dan ook enkel toegankelijk onder begeleiding van de Pedagogische Beroepskrachten in combinatie met de twee Entrepreneurs die niet alleen de groenvoorziening onderhouden, maar ook samen met de Pedagogische Beroepskrachten de Natuureducatie initiëren en uitvoeren.
In de moestuin is het volop leren verkennen en ontdekken dat peultjes, erwtjes, worteltjes etc. niet uit bijvoorbeeld HAKpotjes komen, maar na het voorzaaien of planten in de volle grond groeien, bloemen krijgen en vervolgens zaden en/of vruchten. De Kinderen ervaren dat er uitsluitend door zorg en aandacht de gewassen ook geoogst en genuttigd kunnen worden.
Ons jaarlijks terugkerend educatief project is de Kinderen te laten ervaren hóe de aardappel in een patatje ‘verandert’ én welke bewerking nodig is om het te kunnen eten.
Kinderen kennen vaak de oorsprong van de productie en de verwerking niet en voor ons ligt hier dus een uitgelezen kans om samen met de Kinderen een aardappel te poten, te verzorgen, te rooien, te schillen, te snijden en te frituren… en uiteindelijk met veel smaak de ‘patatjes’ te verorberen.
In de diverse seizoenen zijn er tal van verrassingen (ook) in de moestuin.
Vogels, kriebelbeestjes, insecten… állemaal van zó dichtbij te bewonderen en er spelenderwijs van leren.
Elk seizoen heeft haar eigen, aparte charme met andere bloempjes, vruchten, takken, bladeren, groen oftewel andere ‘natuurlijke materialen’.
Door de aandacht en de nadruk (ook) op de kleine dingen te vestigen, leren de Kinderen al spelenderwijs de natuur (ook) op een andere manier te bekijken en kunnen zij zich ook meer verbonden gaan voelen met de natuur.
Ze ontdekken de wonderen van de natuur spelenderwijs: bloemen die plotseling openfloepen en lang of kortstondig bloeien; wegspringende zaden; prettige en minder prettige geuren; zachte donzige bladeren of ruw behaarde, prikkende bladeren; vruchten, peulen, knollen, bloemen en bladeren die je wél of nìet kunt eten en die ook dood gaan… (natuurlijk verteren of gebrek aan verzorging).
Niet alleen het zaaien, het planten, het helpen met tuinieren en het oogsten is al een belevenis op zich, ook zijn er in het voorjaar eieren te vinden tussen de bloeiende planten en struiken: die de Paashaas voor ons verstopt…
Onze Februari-Stamppotmaand én de Culinaire Maanden Juli & Augustus zijn bij uitstek geschikt om de natuur – van eigen bodem – op het bord te brengen. Dit zijn onze traditionele smikkeldagen, waarbij de Kinderen helpen om de gerechten op tafel te krijgen.
Nadere informatie over de Moestuin
is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
De boomgaard wordt – net als een bezoek aan de dierenstallen – als ons dagelijks uitstapje uitgevoerd.
Indien de weersomstandigheden het toelaten en het niet te drassig is (geworden) staan onze twee schapen in de wei tussen de vruchtbomen van de boomgaard.
Souvlaki (geboren april 2017) & Shoarma II (geboren maart 2021) zijn inmiddels zó gewend aan het voederen door de Kinderen, dat zij reeds luid blaten zodra de kinderstemmen binnen hun gehoorafstand komen.
Dol zijn ze op het (oude) brood en eten dit (met ge)mak uit de hand. Beide schapen laten zich graag aaien en ze geven zelf aan wanneer ze het weer genoeg vinden (lopen simpelweg hun vrijheid tegemoet).
Het favoriete maaltje is voor hen de schapenbix, echter deze krijgen ze gedoseerd en met beleid.
Het welzijn en de gezondheid van de schapen zien wij – net als die van de Kinderen – als een belangrijk aspect.
Vele kinderhanden helpen graag om met elkaar de bixbak vast te houden. Soms passen we een individuele begeleiding toe om angst of vrees te overwinnen, waarna een volgend dierenbezoek meestal met véél meer zelfstandig zelfvertrouwen verloopt.
In de maand mei/juni worden de schapen geschoren. Op deze traditionele dag organiseren wij een ‘Schapenscheerdersdag’ en zijn álle (Potdeksel)Kinderen met Ouders en familieleden en/of vrienden welkom.
In de boomgaard staan hoog- en halfstam fruitbomen als peer, appel, pruim en kers, die beurtjaren in de oogst hebben. Áls het jaar van de oogst is aangebroken… dan is de hoeveelheid fruit niet vers wég te eten en breekt (voor de Houders) in de avond- en weekenduren een aanzienlijke, arbeidsintensieve inmaak- én baktijd aan, waarvan we met z’n allen van smullen.
Een kelder (en vriezers) vol met een overvloed aan bio-producten, die wij met liefde, zorg en aandacht verwerken voor gezond en heerlijk smikkelen in ‘t Potdeksel.
Jaarlijks kijken wij (dan ook) uit naar ons traditionele thema-project ‘plukken in de boomgaard’. De Kinderen tillen we op, zodat zij met uitgestrekte arm de pruimen van de halfstam kunnen plukken en in hun rieten mandje kunnen doen. Glunderende apetrotse gezichtjes is òns deel om van te genieten.
Na de pluk gaat de oogst in een papieren zak, wordt de hoeveelheid – door de Kinderen zelf – gewogen op de weegschaal en mogen ze dit aanvullen tot een bepaald gewicht. De pruimen gaan nog dezelfde dag mee naar huis, met daarbij een suggestie voor een pruimenrecept.
Voor de oogst van de hoogstam appels en peren moet er op de ladder worden geklommen…
Een buitenstaander zal direct diverse bezwaren van onveilig, gevaarlijk of onverantwoordelijk te berde brengen.
Maar ook hier voelen wij de zeer verantwoordelijke taak op onze schouders rusten, om dit veilig en verantwoord uit te voeren.
Kinderen kunnen véél meer,
dan dat wij als volwassenen denken of beschouwen.
Met een heldere uitleg, een goede begeleiding en continue een afweging van de mogelijke risico’s
– omdat íeder Kind verschillend is – is het ‘ladderproject’ prima uit te voeren.
En ook hierbij zien wij niet alleen stralende gezichtjes, maar ook hun eigenwaarde groeien.
Ze zijn toch maar mooi die ladder geklommen! Ook al durfden sommigen in eerste instantie niet…
Onder het bladerdak boven de buitenkippenren – groeien de rode en witte druiven. Echter, aangezien wij dit als een té risicovol en ónmogelijk project bestempelen – om door de Kinderen te laten plukken – wordt de oogst aangereikt (door de Houder en/of de Medewerker Natuureducatie).
De Kinderen verzamelen de trossen en een gedeelte van deze oogst kan – per jaar afhankelijk van de grootte van de oogst – meegenomen worden naar huis.
Maar uiteraard worden de vers geplukte druiven éérst in ‘t Potdeksel opgesmikkeld.
Als het weer het toelaat, wordt de boomgaard eveneens als dé ideale picknickplaats gebruikt.
Nadere informatie over de Boomgaard is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
Tijdens ons dagelijkse uitstapje voor het dierenbezoek kan het zijn dat door de weersomstandigheden onze (twee) schapen, (± 20) kippen en (twee) hanen niet in de boomgaard of in de buitenren vertoeven, maar in hun binnenverblijf.
De schapen en kippen bevinden zich dan gezamenlijk in de dierenstal en hebben hun eigen onderkomen.
Oók in de stal staan de Kinderen te trappelen om te helpen met het vullen van de ruif (hooi), het geven van brood en/of bix aan (de schapen) Souvlaki & Shoarma II én het vullen van de waterbakken.
De scharrelende kippen en hanen kunnen naar eigen wens en vrijheid gebruik maken van de binnenren óf de buitenren.
De natuur wordt in de stal niet gemanipuleerd met elektrische verlichting, waardoor in de donkere maanden het legsel van de kippen geminimaliseerd is.
In het voorjaar, met het lengen van de dagen – gaan de kippen weer volop eieren leggen (soms wel 10 op een dag)
en kunnen we heerlijke verse eitjes rapen. De eitjes worden voor de lunch naar wens gekookt of gebakken (omelet of roerei) of worden verwerkt in baksels (pannenkoeken, vruchtencake o.i.d.).
De hoenders worden – net als de schapen – met beleid gevoederd (afwisselend graan, legkorrels en groen voer), waardoor de kakelverse scharreleieren een gezonde variatie in de voeding zijn.
Als de kippen broeds worden, laten we de natuur zijn gang gaan… en rapen we slechts de ‘koude’ eieren. De warme eieren zijn door moederkip slechts tijdelijk in de steek gelaten om een graantje mee te pikken en zal na ons vertrek uit de stal weer rustig op haar nest gaan ‘zitten’.
Afhankelijk van de loop van de natuur en de ‘vee’stapel – op dat moment – kan het broeden van de kippen en vervolgens het uitkomen van de kuikens een schouwspel zijn, waar we de Kinderen zoveel mogelijk bij betrekken.
Behalve smakelijk, zijn de eieren ook een natuureducatief onderwerp om over te vertellen, uit te leggen, te laten zien en te laten ervaren (gewicht en vorm).
Het spelenderwijs snuffelen, spelen, leren en helpen in de natuur, loopt als een ‘groene’ draad door ons beleid.
Op de route naar de dierenverblijven (en de boomgaard) staan dan ook eveneens moestuin-bedden met diverse onbespoten groenten en vruchten.
In de seizoensgebonden periodes worden deze door de Kinderen – met een helpende hand – verzorgd en geoogst
(zoals o.a. Rabarber, Kruisbessen, Tomaten, Aardbeien, Prei, Uien, Lavas, Pompoen en Kalebassen).
De groenten en fruit worden puur natuur (na een wasbeurt) in ’t Potdeksel opgesmikkeld of er wordt (door de Houders) in de weekend- of avonduren limonadesiroop, chutney, saus, jam, soep o.i.d. van gemaakt.
Natuurlijk en lekker gezond smullen is ons devies!
Nadere informatie over de Dierenverblijven is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
Interesse aanwakkeren voor de groei en bloei in de natuur.
Gedurende het gehele jaar biedt het ritme van de vier seizoenen ruimschoots de mogelijkheid om de Kinderen
‘dichter bij de natuur te brengen’.
In de diverse seizoenen zijn er tal van verrassingen in de natuur.
Vogels, kriebelbeestjes, insecten… állemaal van zó dichtbij te bekijken, te bewonderen, te bevoelen
én er spelenderwijs van te leren.
Ergens de aandacht op vestigen, roept al snel tal van nieuwsgierige vragen op die onze Medewerker Natuureducatie met al zijn kennis beantwoordt.
Samen of zelfstandig oogsten is niet alleen leuk, maar voorziet ook in vele educatieve momenten:
Welke kleuren zie je? Kun je de schil ook eten? Is het zwaar of licht? Moet het worden gekookt of kan het ook rauw worden gegeten? Groeit de vrucht of groente onder of boven de grond? Etc.
Ofschoon het voorjaar, de zomer en de herfst vaak de meeste activiteiten en/of bezienswaardigheden bieden, kan de winter wel degelijk ook adembenemend zijn.
Het is maar net hóe je kijkt en vooral waarnáár.
Nadere informatie is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
In onze nabije omgeving valt er
– met name in sommige seizoenen –
heel wat bedrijvigheid te bezien.
Vanaf diverse plekken op het erf kunnen grazende en drinkende koeien worden gespot; aan de overkant van de sloot passeert een boer met een luid brullende tractor om het gras te maaien, te keren, er hooibalen- of rollen van te maken óf om het weiland te bemesten…
Deze ‘lekkere’ plattelandslucht is al te ruiken zodra er op de parkeerplaats uit de auto wordt gestapt… Voor sommigen niet echt een wenselijke geur, echter voor ons een onderdeel van het genieten op het platteland.
Genieten doen we ook tijdens onze wandelingen op de Moeraswederik (gesitueerd tegenover ’t Potdeksel).
Met slechts een korte oversteek biedt dit wandelpad ruim 2 km ‘vrijheid’ om lekker uit te waaien, te rennen en al wandelend de omgeving te observeren. De allerkleinsten (niet-lopers) worden vervoerd in (dubbele) buggy, wandelwagen en/of bolderkar. Een wandeling wordt uitsluitend met de voltallige groep en leiding ondernomen, dit met het oog op de noodzakelijke handen die nodig zijn om de oversteek te maken en de wettelijke verplichting van het vierogen-en orenbeleid.
Een winterwandeling kan ook adembenemend zijn en tal van educatieve momenten bieden.
We kunnen het niet genoeg herhalen:
Het is maar net hóe je kijkt
en waarnáár je kijkt!
Nadere informatie over de Natuur in de nabije omgeving is vermeld in ons Pedagogisch Potdeksel Plan.
Tijdens de Intake ontvangt de Ouder ons Pedagogisch Potdeksel Plan als aanvullend informatiedocument.
